Η ΜΙΣΘΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΤΑΞΗΣ - Συντριβή μισθών και βιοτικού επιπέδου

Μισό σχεδόν εκατομμύριο μισθωτοί λαμβάνουν μισθούς που είναι κάτω από τα 600 ευρώ μεικτά, χωρίς δηλαδή να αφαιρεθούν οι ασφαλιστικές εισφορές που τους παρακρατούνται και ο αναλογούν φόρος.
Τη ραγδαία αυτή υποχώρηση των μισθών την περίοδο της καπιταλιστικής κρίσης και το συντριπτικό χτύπημα του εργατικού εισοδήματος από το κεφάλαιο και τις αστικές κυβερνήσεις επιβεβαιώνουν και τα επίσημα στοιχεία του ΙΚΑ (Δεκέμβρης 2013), που δόθηκαν πρόσφατα στη δημοσιότητα. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα επίσημα στοιχεία του Ιδρύματος, όπως προκύπτουν από τις Αναλυτικές Περιοδικές Δηλώσεις (ΑΠΔ) που υποβάλλουν οι επιχειρήσεις και χωρίς, εννοείται, να πάρουμε υπόψη μας την ανασφάλιστη εργασία και τους πολύ χαμηλούς μισθούς που λαμβάνουν οι εργαζόμενοι με τέτοιο καθεστώς, προκύπτει ότι 486.608 μισθωτοί ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ (από τα 1,6 εκατομμύρια μισθωτούς) είχαν τον περασμένο Δεκέμβρη μισθό από μερικές δεκάδες ευρώ μέχρι 600 ευρώ μεικτά.
Δηλαδή, το 30% των μισθωτών που ασφαλίζονται στο ΙΚΑ (τρεις στους δέκα) έχουν μηνιαίο εισόδημα κάτω ή στα όρια περίπου του κατώτερου μισθού ενός ανειδίκευτου εργάτη (586 ευρώ μεικτά). Ειδικότερα, ένας στους δέκα μισθωτούς έχει μηνιαίο εισόδημα κάτω από τα 150 ευρώ μεικτά, ενώ ένας στους τέσσερις μισθωτούς έχει μηνιαίο μεικτό μισθό κάτω από τα 550 ευρώ, που σημαίνει πως είναι κάτω και από τον κατώτερο μισθό που έχει επιβληθεί διά νόμου. Αναμφίβολα, στα μίζερα αυτά εισοδήματα των μισθωτών αντανακλώνται η εξάπλωση της μερικής απασχόλησης και της εκ περιτροπής εργασίας, αλλά και η γενικότερη συρρίκνωση συνολικά των μισθών προς τα κατώτερα όρια.

Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, το 2013 ένας - πλέον - στους τέσσερις μισθωτούς εργάζεται με μερική απασχόληση. Συγκεκριμένα, σε σύνολο 1,582 εκατομμυρίων μισθωτών οι 1.191.340 (75,30%) έχουν πλήρη απασχόληση και οι 390.740 (24,70%) εργάζονται με μερική απασχόληση, με μέρος τους να εργάζεται μόλις μία μέρα τη βδομάδα.

Οι μέσοι όροι δεν δείχνουν την εικόνα

Τη δραματική αυτή θέση στην οποία έχει περιέλθει ένα μεγάλο τμήμα της εργατικής τάξης μάλλον συσκοτίζουν, παρά φωτίζουν οι μέσοι όροι της στατιστικής, που δείχνουν ότι ο μέσος μηνιαίος μισθός διαμορφώθηκε στο τέλος του 2013 στα 1.030,35 ευρώ μεικτά, με τους άνδρες να έχουν μέσο μισθό τα 1.153,18 ευρώ και τις γυναίκες τα 893,55 ευρώ μεικτά.
Ετσι, ενώ ο μέσος μισθός διαμορφώνεται στα όρια των 1.000 ευρώ, την ίδια στιγμή 963.058 μισθωτοί, δηλαδή το 60% αυτών που εργάζονται, έχουν μισθούς κάτω των 1.100 ευρώ μεικτά και μέχρι μερικές δεκάδες ευρώ το μήνα. Πάντως, ακόμα και αν ανέβουμε την κλίμακα της μισθοδοσίας φαίνεται ότι μόνο ένα πολύ μικρό μέρος μισθωτών μπορεί να μιλά για μισθούς που με βάση το σημερινό κόστος ζωής μπορεί να καλύψει τις ανάγκες μιας οικογένειας. Είναι χαρακτηριστικό ότι πάνω από 2.300 ευρώ μεικτά (από τα οποία πρέπει να αφαιρεθούν οι ασφαλιστικές εισφορές και ο φόρος εισοδήματος) παίρνει μόλις το 10% των μισθωτών, το υπόλοιπο 90% βρίσκεται κάτω απ' αυτή τη μισθολογική κλίμακα, από το οποίο τα 2/3 παίρνουν κάτω και από τα 1.000 ευρώ.
Οι μέσοι όροι δεν μπορούν να αποδώσουν ούτε τη μισθολογική κατάσταση των εργαζομένων ορισμένων κατηγοριών, κλάδων και ειδικοτήτων. Ετσι, 56.718 εκπαιδευτικοί έχουν μέσο μισθό μόλις 707 ευρώ μεικτά, ενώ άλλοι 40.000 μισθωτοί, που εμφανίζονται στις καταστάσεις του ΙΚΑ ως βοηθητικό διδακτικό προσωπικό, έχουν μέσο μηνιαίο μισθό μόλις 528,63 ευρώ μεικτά. Αντίστοιχη είναι η θέση 120.000 ανειδίκευτων εργατών σε ορυχεία, κατασκευές, στη βιομηχανία και τις μεταφορές, που ο μέσος μισθός τους είναι μόλις 765,29 ευρώ μεικτά, δηλαδή στα όρια του κατώτερου μισθού που είχε διαμορφωθεί πριν την παρέμβαση της κυβέρνησης Παπαδήμου, η οποία με νόμο κατάργησε την Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας το 2012. Ανάλογη είναι η κατάσταση ακόμα 120.000 μισθωτών που δηλώνονται ως οικιακοί βοηθοί και πλανόδιοι πωλητές, ο μέσος μισθός των οποίων είναι 674,78 ευρώ μεικτά.

Η νέα βάρδια

Οι πιο χαμηλοί μισθοί κυριαρχούν ταυτόχρονα και στις νεότερες ηλικίες, ως αποτέλεσμα και της μεγαλύτερης ευελιξίας στις μορφές και τους χρόνους απασχόλησης σε αυτές τις ηλικίες, αλλά και του ηλικιακού απαρτχάιντ που επιβλήθηκε στους νέους κάτω των 24 ετών, για τους οποίους με νόμο ο κατώτερος μισθός διαμορφώθηκε στα 511 ευρώ μεικτά. Ετσι, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΚΑ, οι 15.865 μισθωτοί ηλικίας από 15 έως 19 ετών εμφανίζονται με μέσο μισθό μόλις 271,93 ευρώ μεικτά, ενώ 120.000 μισθωτοί ηλικίας από 20 έως 24 ετών λαμβάνουν μέσο μισθό 489 ευρώ μεικτά.

Οι μετανάστες

Από τα επίσημα στοιχεία του ΙΚΑ, εκτός από την άσχημη οικονομική κατάσταση που βρίσκεται συνολικά η εργατική τάξη της χώρας μας, προβάλλει η ακόμα χειρότερη θέση των μεταναστών, για όσους βέβαια ασφαλίζονται σε αυτό. Ετσι, ενώ το μέσο μεικτό ημερομίσθιο για το σύνολο των μισθωτών διαμορφώθηκε το 2013 στα 48,26 ευρώ, οι Ελληνες μισθωτοί που αποτελούν και τη συντριπτική πλειοψηφία (90%) έχουν ημερομίσθιο ελαφρώς πιο πάνω (49,68 ευρώ), όταν οι μισθωτοί μετανάστες με αλβανική υπηκοότητα έχουν μέσο ημερομίσθιο μόλις 29,84 ευρώ μεικτά, οι Βούλγαροι 27,27 ευρώ, οι Πακιστανοί 28,39 ευρώ ενώ ακόμα πιο χαμηλό είναι το μέσο ημερομίσθιο των εργαζόμενων μεταναστών από το Μπαγκλαντές, στα 25,49 ευρώ μεικτά.

Η τάση της συγκέντρωσης

Παράλληλα με τη δραματική χειροτέρευση της οικονομικής θέσης της εργατικής τάξης, τα στοιχεία του ΙΚΑ αναδεικνύουν την τάση μεγέθυνσης ορισμένων επιχειρήσεων και ομίλων που συγκεντρώνουν και το μεγαλύτερο αριθμό μισθωτών. Ετσι, μέσα σε μια μεγάλη «θάλασσα» μικρών επιχειρήσεων ξεπροβάλλουν όλο και πιο ευδιάκριτα ορισμένες που απασχολούν έναν σημαντικό όγκο εργατικού δυναμικού. Συγκεκριμένα, μόνο 252 μεγάλες επιχειρήσεις στη χώρα μας με πάνω από 500 εργαζόμενους η καθεμία, σε ένα σύνολο 206.557 επιχειρήσεων, απασχολούν 385.574 μισθωτούς, που αντιστοιχούν στο 23,16% του συνόλου τους. Αν συνυπολογίσουμε και τις επιχειρήσεις που απασχολούν πάνω από 175 εργαζόμενους η καθεμία, προκύπτει ότι μόλις 848 μεγάλες επιχειρήσεις, δηλαδή το 0,4% του συνόλου των επιχειρήσεων, απασχολούν το 1/3 του συνολικού αριθμού των μισθωτών της χώρας μας.
Στον αντίποδα βρίσκονται 124.109 επιχειρήσεις, στις οποίες εργάζονται μόλις 1 έως 2 μισθωτοί, δηλαδή το 60% του συνόλου των επιχειρήσεων απασχολεί μόλις το 9,67% των μισθωτών, δηλαδή έναν στους δέκα εργαζομένους!
Ολα τα παραπάνω στοιχεία, που προκύπτουν από την ανάλυση των ΑΠΔ, αφορούν τις λεγόμενες κοινές επιχειρήσεις, που απασχολούν όμως και τη συντριπτική πλειοψηφία των μισθωτών, μετά την κατάρρευση που έχει υποστεί ο τομέας των οικοδομικών έργων. Ετσι, με βάση αυτά τα στοιχεία ο συνολικός αριθμός των ασφαλισμένων ανέρχεται σε 1.621.259 μισθωτούς, εκ των οποίων οι 1.582.185 απασχολούνται σε κοινές επιχειρήσεις και μόνο 39.074 σε οικοδομικά έργα. Αλλωστε, η θέση των εργαζομένων στα οικοδομικά έργα είναι ακόμα χειρότερη καθώς οι μέρες εργασίας τους είναι μόλις 13 το μήνα και το μέσο ημερομίσθιο μόλις τα 43,08 ευρώ μεικτά.