Με δεδομένη την καπιταλιστική κρίση στην Ελλάδα, σε συνδυασμό και με τη διαχείριση από τη συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, γίνεται πιο φανερή η επιχείρηση παρέμβασης στην Ευρωζώνη τόσο από την πλευρά της κυβέρνησης των ΗΠΑ όσο και από το ΔΝΤ. Βεβαίως, παρά τους μεταξύ τους αδυσώπητους ανταγωνισμούς, τις πρόσκαιρες συμφωνίες και συμβιβασμούς, τα ιμπεριαλιστικά κέντρα συμφωνούν στα μέτρα κλιμάκωσης και επιτάχυνσης της αντιλαϊκής πολιτικής, προκειμένου να ανακάμψουν η ανταγωνιστικότητα και τα κέρδη των μονοπωλίων. Μια πολιτική που υποχρεωτικά επιδεινώνει τη θέση και τις συνθήκες διαβίωσης του λαού.
Την ίδια ώρα, οι ΗΠΑ από τη μια πλευρά και η Ευρωζώνη από την άλλη, ιδιαίτερα ο σκληρός πυρήνας της (Γερμανία, Γαλλία κ.ά.) αντιμάχονται, καθένας για λογαριασμό των μονοπωλίων που εκπροσωπεί και στηρίζει.
Σε αυτό το πλαίσιο, ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα, στο πεδίο διαπάλης και ανταγωνισμών για τα μερίδια στις ξένες αγορές, τη βελτίωση της θέσης τους σε ό,τι αφορά τις εξαγωγές των παραγόμενων εμπορευμάτων, την απόσπαση της μεγαλύτερης επιχειρηματικής πίτας και των κερδών, μέσω των οποίων και σε συνδυασμό με τις κρατικές ενισχύσεις θα γίνουν νέες επενδύσεις. Στην Ευρωζώνη, η Γερμανία είναι, και μάλιστα με μεγάλη απόσταση, πρώτη σε ό,τι αφορά τα εμπορικά πλεονάσματα, γεγονός που κατ' επανάληψη έχει αποτελέσει πεδίο διαπάλης και ανταγωνισμού και στο εσωτερικό της ΕΕ, με τα άλλα κράτη και τις κυβερνήσεις. Σε αυτό το έδαφος εκδηλώνονται οι κόντρες γύρω από το μείγμα της πολιτικής διαχείρισης της καπιταλιστικής οικονομίας, συμπεριλαμβανομένης και της νομισματικής πολιτικής, που με τη σειρά της αποτελεί εργαλείο ανταγωνιστικότητας, διαμόρφωσης των κατάλληλων συναλλαγματικών ισοτιμιών κ.ά., στη βάση των οποίων πωλούνται τα εμπορεύματα σε «φτηνότερες» ή «ακριβότερες» τιμές στις ξένες αγορές.
Οι κόντρες τους
Σήμερα, σε πρώτο πλάνο προβάλλει η διαφορά φάσης στις εφαρμοζόμενες νομισματικές πολιτικές, με την Ευρωζώνη και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να προχωρούν σε μέτρα «χαλάρωσης», που μεταξύ άλλων έχουν οδηγήσει στην υποχώρηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας του ευρώ σε σχέση με το δολάριο. Στις ΗΠΑ διαφαίνεται μια τάση σταδιακής απόσυρσης των μέτρων «χαλάρωσης» (ήδη έχουν σταματήσει την αγορά ομολόγων και το τύπωμα δολαρίου, ενώ συζητούν για αύξηση επιτοκίων), στα οποία είχαν προηγηθεί και μάλιστα συμβουλεύοντας την Ευρωζώνη να πράξει το ίδιο, προκειμένου να κατευναστεί η καπιταλιστική κρίση, επειδή ακριβώς η κρίση στην Ευρωζώνη έχει αντίκτυπο και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.
Την ίδια ώρα, στις ΗΠΑ εμφανίζονται και «δεύτερες σκέψεις». Αποκαλυπτική είναι η περίληψη των πρακτικών της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας («Fed»), από τη συνεδρίαση του Μάρτη, που δημοσιοποιήθηκε την περασμένη βδομάδα. Οι αξιωματούχοι της «Fed» εξέφρασαν διαφορετικές θέσεις στη συνεδρίαση του Μάρτη σχετικά με το ποια είναι η κατάλληλη χρονική στιγμή για την πρώτη αύξηση επιτοκίων του δολαρίου. Σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα «Financial Times», οι διαιρέσεις στους κόλπους της «Fed» δείχνουν πως επικρατεί ακόμα αβεβαιότητα για το πώς πρέπει να ερμηνευτούν αντικρουόμενες ενδείξεις για την πορεία της ανάκαμψης της αμερικανικής οικονομίας και τις προσδοκίες για τον πληθωρισμό.
Σύμφωνα με τα πρακτικά, ορισμένα μέλη της νομισματικής επιτροπής FOMC τάχθηκαν υπέρ μιας αύξησης των επιτοκίων τον Ιούνη. Άλλοι αξιωματούχοι υποστήριξαν πως η Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ πρέπει να περιμένει έως το τέλος του 2015, εκφράζοντας ανησυχίες πως η βουτιά του αργού πετρελαίου και το ισχυρότερο δολάριο θα συνεχίσουν να πιέζουν τον πληθωρισμό, ενώ δύο μέλη της νομισματικής επιτροπής πρότειναν να αρχίσει η σφικτή νομισματική πολιτική το 2016. Η ανάπτυξη το πρώτο τρίμηνο του 2015 ήταν πιο αδύναμη απ' ό,τι αναμενόταν.
Όπως προειδοποιούν ορισμένοι Αμερικανοί τραπεζίτες, το δολάριο ενδέχεται να ενδυναμωθεί περαιτέρω, λειτουργώντας ως τροχοπέδη στις αμερικανικές εξαγωγές. Η ενίσχυση του δολαρίου αποδίδεται, σύμφωνα με τη «Fed», στην πιθανότητα επιδείνωσης των προοπτικών στην παγκόσμια οικονομία. Ενδεικτικά, οι «κίνδυνοι» και οι αβεβαιότητες που εντοπίζονται από τους παράγοντες της αμερικανικής Κεντρικής Τράπεζας αφορούν στους παρακάτω άξονες:
-- Επιβράδυνση της ανάπτυξης στην Κίνα
-- Δημοσιονομικά και χρηματοδοτικά προβλήματα στην Ελλάδα
-- Γεωπολιτικές εντάσεις
Σε αυτό το πλαίσιο, εμφανίζονται διχασμένοι ως προς το χρόνο αύξησης των επιτοκίων, τα οποία βρίσκονται σε μηδενικά επίπεδα από το 2008. Στο «διά ταύτα», επισημαίνεται πως οι συνθήκες δεν έχουν ωριμάσει ακόμη προκειμένου να ξεκινήσει η διαδικασία «ομαλοποίησης των επιτοκίων» του δολαρίου σε υψηλότερα επίπεδα...
- Το άρθρο είναι αναδημοσίευση από τον «Κυριακάτικο Ριζοσπάστη», Σάββατο 11 - Κυριακή 12 Απρίλη 2015.
