«Εργαλείο» διάνοιξης νέων πεδίων κερδοφορίας στα μονοπώλια
Eurokinissi
|
Πρόκειται για την τρίτη μακρο-περιφερειακή στρατηγική της ΕΕ και προβλέπει τη συνεργασία της Αλβανίας, της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης, του Μαυροβουνίου και της Σερβίας με τα κράτη - μέλη της ΕΕ Ελλάδα, Ιταλία, Κροατία και Σλοβενία. Μάλιστα, όπως τονίζεται σε σχετικά ευρωενωσιακά κείμενα, η EUSAIR «θα αποτελέσει επίσης πολύτιμη ευκαιρία για δυνητικά κράτη - μέλη της ΕΕ και υποψήφιες προς ένταξη χώρες να εργαστούν στο πλευρό ορισμένων κρατών - μελών, συμβάλλοντας, συγκεκριμένα, στην ενσωμάτωση των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ». Να λειτουργήσει, δηλαδή, και ως όχημα παραπέρα διείσδυσης ευρωενωσιακών μονοπωλίων σε όσα κράτη - μέλη των Δυτικών Βαλκανίων είναι ακόμα εκτός ΕΕ, επιταχύνοντας έτσι την ενσωμάτωσή τους στους ευρωατλαντικούς θεσμούς.
 |
Θυμίζουμε ότι αντίστοιχες στρατηγικές της ΕΕ, όπως «για την μακρο-περιφέρεια Αδριατικής και Ιονίου - «στρατηγική EUSAIR», έχουν αναπτυχθεί:
-- Για την περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας η EUSBSR. Εγκρίθηκε από την Κομισιόν το 2009. Συμμετέχουν 8 κράτη - μέλη της ΕΕ (Σουηδία, Δανία, Εσθονία, Φινλανδία, Γερμανία, Λετονία, Λιθουανία και Πολωνία) συνεργαζόμενα με Ρωσία, Νορβηγία και Λευκορωσία.
-- Για την περιοχή του Δούναβη η EUSDR. Εγκρίθηκε το 2011. Καλύπτει 9 χώρες της ΕΕ (Γερμανία, Αυστρία, Ουγγαρία, Τσεχία, Σλοβακία, Σλοβενία, Βουλγαρία, Ρουμανία και Κροατία) και 5 χώρες μη μέλη της ΕΕ (Σερβία, Βοσνία - Ερζεγοβίνη, Μαυροβούνιο, Ουκρανία και Μολδαβία).
20 δισ. ευρώ
Η εκπόνηση της στρατηγικής EUSAIR που μας απασχολεί εδώ, είχε αποφασιστεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το Δεκέμβρη του 2012. Οπως σημειώνεται στα σχετικά κείμενα της Κομισιόν για τη Θαλάσσια Πολιτική της ΕΕ, «η στρατηγική αυτή περιστρέφεται κυρίως γύρω από τις δυνατότητες της θαλάσσιας οικονομίας - "γαλάζια ανάπτυξη", μεταφορές ξηράς - θάλασσας, ενεργειακή συνδεσιμότητα, προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και προώθηση του βιώσιμου τουρισμού».
Αποτέλεσε, δε, μία από τις προτεραιότητες της Ελληνικής Προεδρίας στο Συμβούλιο της ΕΕ κατά το πρώτο εξάμηνο του 2014. Εξ ου και διοργάνωσε το Φλεβάρη σχετική Υπουργική Σύνοδο στην Αθήνα. Οπως τόνιζε, χαρακτηριστικά, στη Σύνοδο της Αθήνας, η τότε κοινοτική επίτροπος της χώρας, Μ. Δαμανάκη, «η μακρο-περιφέρεια Αδριατικής - Ιονίου παράγει κάθε χρόνο ακαθάριστη προστιθέμενη αξία πάνω από 20 δισεκατομμύρια ευρώ και απασχολεί πάνω από μισό εκατομμύριο άτομα σε τομείς της "γαλάζιας οικονομίας". Από το 2007 υπήρξαν 135 σχέδια συνεργασίας για θέματα που αφορούν τη ναυτιλία και τη θάλασσα, συνολικής αξίας σχεδόν μισού δισεκατομμυρίου». Η ίδια καλούσε «να επικεντρωθούμε σε τομείς όπου θεωρούμε ότι υπάρχουν ευκαιρίες προς εκμετάλλευση και να παρέχουμε τους καλύτερους δυνατούς λειτουργικούς όρους για τις επιχειρήσεις».
Διασυνδεδεμένα συστήματα
Ακολούθως, στις 18 Ιούνη 2014, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Κομισιόν) ενέκρινε ανακοίνωση και ένα σχέδιο δράσης που δρομολόγησαν και επισήμως την EUSAIR. Η Κομισιόν διακήρυσσε τότε πως «στόχος της στρατηγικής είναι να βοηθήσει τα 70 εκατ. κατοίκους της περιφέρειας να επωφεληθούν από τη στενότερη συνεργασία σε τομείς όπως η προώθηση της θαλάσσιας οικονομίας, η διατήρηση του θαλάσσιου περιβάλλοντος, η ολοκλήρωση των μεταφορικών και ενεργειακών δικτύων και η προαγωγή του βιώσιμου τουρισμού».
Οπως σημειώνεται στην ανακοίνωση της Κομισιόν (COM/2014/0357 final), «πρόκειται για μια λειτουργική περιοχή που περιλαμβάνει κυρίως τη λεκάνη της Αδριατικής θάλασσας και του Ιονίου πελάγους. Καλύπτει επίσης σημαντική χερσαία επιφάνεια και αντιμετωπίζει τις θαλάσσιες, παράκτιες και χερσαίες περιοχές ως διασυνδεδεμένα συστήματα. Με την εντατικοποίηση της διακίνησης εμπορευμάτων, υπηρεσιών και προσώπων λόγω της ένταξης της Κροατίας στην ΕΕ και με την προοπτική της προσχώρησης στην ΕΕ και άλλων χωρών της περιφέρειας, οι χερσαίες συνδέσεις των λιμένων διαδραματίζουν εξέχοντα ρόλο. Η προσοχή που αποδίδεται στις διασυνδέσεις ξηράς - θάλασσας τονίζει επίσης τις επιπτώσεις που έχουν οι μη βιώσιμες χερσαίες δραστηριότητες στις παράκτιες ζώνες και στα θαλάσσια οικοσυστήματα. Η περιφέρεια, στην οποία διαμένουν πάνω από 70 εκατομμύρια άτομα, διαδραματίζει βασικό ρόλο στην ενίσχυση της γεωγραφικής συνέχειας στην Ευρώπη».
«Προκλήσεις» και «ευκαιρίες»
Αναφερόμενη η Κομισιόν στις υφιστάμενες «προκλήσεις» παραθέτει μια σειρά τομείς, προβληματικούς ως τα τώρα για τη λειτουργία των ευρωενωσιακών μονοπωλίων:
«ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ: Η περιφέρεια παρουσιάζει σημαντικές ελλείψεις υποδομών, κυρίως μεταξύ των χωρών που ανήκουν εδώ και χρόνια στην ΕΕ και των άλλων χωρών, γεγονός που δυσχεραίνει την προσβασιμότητα.Ειδικότερα, το οδικό και το σιδηροδρομικό δίκτυο των Δυτικών Βαλκανίων χρειάζεται επειγόντως επισκευή, εξάλειψη των σημείων συμφόρησης και αποκατάσταση των συνδέσεων που λείπουν, διατροπικές διασυνδέσεις, συστήματα διαχείρισης της κυκλοφορίας και αναβάθμιση της ικανότητάς τους. Η συμφόρηση της θαλάσσιας κυκλοφορίας συνεχώς εντείνεται, ενώ απαιτείται αναβάθμιση της εποπτείας και του συντονισμού. Τα υπερβολικά χρονικά διαστήματα αναμονής και οι διαδικασίες στα σύνορα εμποδίσουν περαιτέρω την κυκλοφορία. Οι πολυτροπικές μεταφορές είναι ελάχιστα ανεπτυγμένες».
«ΕΝΕΡΓΕΙΑ: Η διασύνδεση των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας παραμένει ανεπαρκής, γεγονός που αποτρέπει την ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης ενεργειακής αγοράς, περιορίζει την παραγωγική ικανότητα και παρεμποδίζει την αποδοτική εκμετάλλευση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Επίσης, οι επενδύσεις σε δίκτυα φυσικού αερίου, συμπεριλαμβανομένων των εγκαταστάσεων υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ), έχουν καθοριστική σημασία για την επίτευξη αποδοτικού και διαφοροποιημένου εφοδιασμού».
Παρακάτω, η Κομισιόν οριοθετεί και τις «ευκαιρίες»: «Η περιοχή αυτή προσφέρει επίσης πολλές ευκαιρίες, με μεγάλο δυναμικό για έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη:
Η γαλάζια οικονομία μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην ανάπτυξη. Η συμβολή αυτή επεκτείνεται από την ανάπτυξη γαλάζιων τεχνολογιών έως τη βιώσιμη παραγωγή και κατανάλωση θαλασσινών. Περιλαμβάνει εξειδικευμένες αγορές, π.χ. δραστηριότητες αναψυχής, ελεύθερου χρόνου και μικρές κρουαζιέρες. Η καινοτομία μπορεί να επιτρέψει στην ευάλωτη ναυπηγική βιομηχανία να στραφεί προς την κατασκευή σκαφών χαμηλών εκπομπών και ενεργειακά αποδοτικών και να συνεργαστεί με συναφείς τομείς, συμπεριλαμβανομένου του ναυτιλιακού εξοπλισμού και της ρομποτικής».
«Συνδεσιμότητα: Η περιφέρεια βρίσκεται σε ένα σημαντικό σταυροδρόμι της Ευρώπης. Η λεκάνη Αδριατικής - Ιονίου αποτελεί φυσική οδό ναυσιπλοΐας που εισχωρεί σε βάθος στην ΕΕ. Παρέχει τη φθηνότερη θαλάσσια οδό από την Απω Ανατολή μέσω Σουέζ, καθιστώντας την απόσταση έως τις αγορές της Κεντρικής Ευρώπης 3.000 χλμ. συντομότερη από ό,τι μέσω των λιμένων του Βορρά. Υπάρχει δυνατότητα για βελτίωση της συνδεσιμότητας ξηράς - θάλασσας και των διατροπικών μεταφορών, με συνακόλουθη αύξηση της ανταγωνιστικότητας των οικονομιών της ενδοχώρας».
«Τουρισμός: Ο τουρισμός, που ήδη αποτελεί ταχέως αναπτυσσόμενο τομέα και κύριο παράγοντα συμβολής στο ΑΕγχΠ, θα μπορούσε να ωφεληθεί περαιτέρω από την αυξημένη και βιώσιμη συνεργασία, ώστε να διευρύνει την αγορά του και την χρονική περίοδο που καλύπτει. Η εν λόγω περιοχή μπορεί να καταστεί παράδειγμα βιώσιμων, υπεύθυνων και διαφοροποιημένων τουριστικών προϊόντων και υπηρεσιών. Οι ήδη διαθέσιμες εμπορικές ευκαιρίες μπορούν να αξιοποιηθούν με πιο δυναμικό τρόπο, π.χ. με κρουαζιέρες που ωφελούν τις τοπικές οικονομίες, καθώς και μέσω της ερασιτεχνικής αλιείας. Η βιώσιμη διαχείριση του τουρισμού μπορεί να οδηγήσει σε εξάλειψη της γραφειοκρατίας, στη δημιουργία καλύτερου κλίματος για τις επιχειρήσεις και ειδικότερα τις ΜΜΕ, στην καθιέρωση κοινών προτύπων, κανόνων και στατιστικών και στην προώθηση συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα».
Αλιεία και υδατοκαλλιέργειες
Εξειδικεύοντας τους στόχους για τη «Γαλάζια ανάπτυξη», η Κομισιόν αναφέρει την «προαγωγή καινοτομικής ναυτιλιακής και θαλάσσιας ανάπτυξης στην περιφέρεια με την προώθηση της βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης και απασχόλησης και των επιχειρηματικών ευκαιριών στο πλαίσιο της γαλάζιας οικονομίας, περιλαμβανομένου του κλάδου της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας. Για τον σκοπό αυτό, θα πρέπει να δοθεί ώθηση σε συνεργατικούς σχηματισμούς που περιλαμβάνουν ερευνητικά κέντρα, δημόσιους οργανισμούς και ιδιωτικές εταιρείες. Η συντονισμένη διαχείριση της αλιείας θα βελτιώσει τη συλλογή, την παρακολούθηση και τον έλεγχο δεδομένων. Οι κοινές προσπάθειες σχεδιασμού και η αύξηση της διοικητικής ικανότητας και της ικανότητας συνεργασίας θα βελτιώσουν τη χρήση των υφιστάμενων πόρων και τη θαλάσσια διακυβέρνηση στο επίπεδο της θαλάσσιας λεκάνης».
Βάζει στόχους μέχρι το 2020: Την αύξηση κατά 20% των επενδύσεων στην έρευνα σχετικά με γαλάζιες τεχνολογίες, την εκπόνηση πολυετών σχεδίων διαχείρισης της αλιείας που πρέπει να εγκριθούν και να τεθούν σε εφαρμογή στο επίπεδο της θαλάσσιας λεκάνης κ.ά.
Ενίσχυση ανταγωνισμού σε παγκόσμιο επίπεδο
Εξειδικεύοντας τους στόχους για τη «Σύνδεση της περιοχής» εστιάζει στη «βελτίωση της σύνδεσης των δικτύων μεταφορών και Ενέργειας εντός της περιοχής και με την υπόλοιπη Ευρώπη. Τα διασυνδεδεμένα και βιώσιμα δίκτυα μεταφορών και Ενέργειας είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη της περιφέρειας. Απαιτείται συνεργασία για να μειωθούν τα σημεία συμφόρησης και να αναπτυχθούν δίκτυα υποδομών και ρυθμιστικών πλαισίων. Η συντονισμένη παρακολούθηση της θαλάσσιας κυκλοφορίας και των συνδυασμένων μεταφορών θα αυξήσει την ανταγωνιστικότητα».
Για τις θαλάσσιες μεταφορές εξηγεί: «Η ασφαλής θαλάσσια κυκλοφορία εξαρτάται από εναρμονισμένα συστήματα επιτήρησης και δημιουργία σύγχρονων διατροπικών λιμένων, που εργάζονται σε συνεργατικούς σχηματισμούς. Απαιτείται συνεργασία μεταξύ των χωρών και των λιμένων για την αναβάθμιση της διαχείρισης της κυκλοφορίας, για την αντιμετώπιση συμφόρησης και να είναι ανταγωνιστική σε παγκόσμιο επίπεδο, ιδίως με τους λιμένες της Βόρειας Ευρώπης».
Μιλά για «διατροπικές συνδέσεις με την ενδοχώρα»: «Για να υποστηριχθεί η αύξηση των θαλάσσιων μεταφορών εμπορευμάτων, πρέπει να αναβαθμιστούν οι διατροπικές συνδέσεις με την ενδοχώρα. Η ανάπτυξη κόμβων που να συνδυάζουν τις θαλάσσιες, σιδηροδρομικές, οδικές, εναέριες και εσωτερικές πλωτές μεταφορές πρέπει να βασιστεί σε βιώσιμα συστήματα μεταφορών που συνδέονται με τοπικά και περιφερειακά σχέδια για την ποιότητα του αέρα. Θα πρέπει να λαμβάνονται κοινά μέτρα, τόσο υλικά όσο και άυλα, για τη μείωση των σημείων συμφόρησης στα σύνορα».
Εστιάζοντας στα δίκτυα Ενέργειας τονίζει: «Οι τρεις στόχοι της ενεργειακής πολιτικής της ΕΕ - ανταγωνιστικότητα, εφοδιαστική ασφάλεια και βιωσιμότητα - θα επιτευχθούν μέσω μιας καλά διασυνδεδεμένης ενεργειακής αγοράς. Χρειάζονται επενδύσεις για τη σύνδεση των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας και για την ολοκλήρωση των δικτύων φυσικού αερίου. Θα επιβληθούν ρυθμιστικά μέτρα για την άρση των εμποδίων στις διασυνοριακές επενδύσεις».
Δίνει ως «ορισμένα παραδείγματα στόχων μέχρι το 2020» τα εξής: «Να διπλασιαστεί το σημερινό μερίδιο αγοράς της περιοχής Αδριατικής - Ιονίου στις μεταφορές με εμπορευματοκιβώτια, με ταυτόχρονο περιορισμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Να μειωθεί ο χρόνος που απαιτείται για τις περιφερειακές διελεύσεις συνόρων κατά 50%».
Οι τέτοιοι στόχοι, βέβαια, στο πλαίσιο της αναρχίας και των αντιφάσεων του καπιταλισμού, έρχονται να λειτουργήσουν ανταγωνιστικά και υπονομευτικά στα σχέδια της ελληνικής κυβέρνησης (που συμμετέχει στην EUSAIR) για αναβάθμιση των λιμένων Πειραιά και Θεσσαλονίκης...
Σχέδια «τουριστικής ανάπτυξης»
Εξειδικεύοντας τους στόχους για τον «Βιώσιμο Τουρισμό», η Κομισιόν ζητά «να αναπτυχθεί πλήρως το δυναμικό της περιφέρειας όσον αφορά τον καινοτόμο, βιώσιμο και υπεύθυνο ποιοτικό τουρισμό. Η διαφοροποίηση των τουριστικών προϊόντων και υπηρεσιών, παράλληλα με την αντιμετώπιση του φαινομένου της εποχικότητας, θα ενισχύσει τις επιχειρήσεις και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Η εμπορική προώθηση σε παγκόσμιο επίπεδο ενός σήματος της περιοχής Αδριατικής - Ιονίου για τα τουριστικά προϊόντα και τις τουριστικές υπηρεσίες θα αυξήσει τη ζήτηση».
Παρακάτω επισημαίνει σε κυβερνήσεις και επιχειρηματίες ότι «το δυναμικό της πλούσιας κληρονομιάς της περιοχής δεν έχει ακόμη αξιοποιηθεί πλήρως. Μπορούν να αξιοποιηθούν το κλίμα και η αγορά για τη δημιουργία μιας ισχυρής επιχειρηματικής δυναμικής με βάση τις βέλτιστες πρακτικές. Μπορούν να προωθηθούν εναλλακτικές μορφές τουρισμού, για όλο το έτος, στο πλαίσιο σχεδίων δράσης εδαφικής ανάπτυξης. Η διαφοροποίηση και η βελτίωση της ποιότητας της τουριστικής προσφοράς αποτελεί ουσιαστικό παράγοντα για την ανάπτυξη βιώσιμων τουριστικών προϊόντων και υπηρεσιών».
Βάζει στόχους μέχρι το 2020: Την «αύξηση κατά 50% των αφίξεων τουριστών εκτός τουριστικής περιόδου». Τη «δημιουργία 5 νέων μακρο-περιφερειακών τουριστικών διαδρομών».
«Τρέχουν» την υπόθεση
Σε αυτή τη βάση, και «τρέχοντας» την υλοποίηση των αποφάσεών τους, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ) ενέκρινε τη EUSAIR, στις 24 Οκτώβρη 2014, και κάλεσε «όλους τους συμμετέχοντες φορείς να την εφαρμόσουν χωρίς καθυστέρηση».
Στις 18 Νοέμβρη 2014 έγινε στις Βρυξέλλες η εναρκτήρια Υπουργική Διάσκεψη της EUSAIR. Διοργανώθηκε από την ιταλική προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ και την Κομισιόν. Οι συμμετέχοντες υπουργοί (εκπροσωπούντες τις Ελλάδα, Ιταλία, Σλοβενία, Κροατία, Αλβανία, Βοσνία - Ερζεγοβίνη, Μαυροβούνιο και Σερβία) υιοθέτησαν Κοινή Δήλωση, «σχετικά με τη διακυβέρνηση της Στρατηγικής», «δεσμευόμενοι να ενεργοποιήσουν το σύνολο του διοικητικού μηχανισμού των χωρών τους, σε όλα τα επίπεδα, ώστε η Στρατηγική να υλοποιηθεί επιτυχώς».
Λίγες μέρες αργότερα, στις 2 Δεκέμβρη 2014, έγινε στο Ευρωκοινοβούλιο εκδήλωση για τη «συνέργεια» της ΕUSAIR με άλλες ευρωενωσιακές στρατηγικές, όπως εκείνη για την περιοχή του Δούναβη (EUSDR).
Και αναμένεται συνέχεια.
