Οταν η αστική τάξη αναλαμβάνει να «μορφώσει» τα παιδιά της εργατικής τάξης

Τι γυρεύει η αλεπού στο παζάρι; Γιατί μια τράπεζα αναλαμβάνει να «επιμορφώσει» τους μαθητές του Λυκείου, του Γυμνασίου; Απλά γιατί στον καπιταλισμό η αστική τάξη με κάθε τρόπο προσπαθεί να διαμορφώσει τη συνείδηση και να έχει κάτω από τη δική της ιδεολογική επιρροή την εργατική τάξη. Βασικός μηχανισμός για να το πετύχει αυτό είναι και το περιεχόμενο της μόρφωσης και γι' αυτό παρεμβαίνει και μέσα από τους οργανωμένους φορείς του αστικού κράτους, όπως το σχολείο και το πανεπιστήμιο. Πολλές φορές είναι τόσο ωμή η παρέμβαση των αστών, που τη δουλειά των εκπαιδευτικών αναλαμβάνουν απευθείας τα ίδια τα μονοπώλια. Αλλωστε, η ίδια η Ευρωπαϊκή Ενωση προβληματίζεται αρκετά για το γεγονός ότι η διδασκαλία της επιχειρηματικότητας δεν έχει ακόμα επεκταθεί, δίνοντας παράλληλα κατευθύνσεις για την ενισχυμένη παρουσία της επιχειρηματικότητας από το νηπιαγωγείο μέχρι και το πανεπιστήμιο.

Προγράμματα επιχειρηματικότητας στα σχολεία

Για του λόγου το αληθές, και όπως διαβάζουμε από την ιστοσελίδα του Σωματείου Νεανικής Επιχειρηματικότητας, τράπεζες σε συνεργασία με το υπουργείο Παιδείας αναλαμβάνουν να «μορφώσουν» μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου με τα προγράμματα «Τράπεζες σε Δράση» και «Εικονική Επιχείρηση». Σκοπός των προγραμμάτων είναι:

• Οι νέοι να εξοικειωθούν με το χρηματοπιστωτικό σύστημα.
• Να μάθουν πώς μπορούν να δημιουργήσουν τη δική τους εταιρεία και πώς μπορούν να ρευστοποιούν τα κέρδη τους.
• Να έρθουν οι νέοι σε επαφή με τον επιχειρηματικό κόσμο και να μάθουν ως ιδιοκτήτες μιας επιχείρησης ότι είναι υπόλογοι στους μετόχους της επιχείρησης.
• Να κατανοήσουν οι νέοι την έννοια της αυτο - απασχόλησης.
• Να εξοικειωθούν οι νέοι με το θεμιτό ανταγωνισμό.
• Να αποκτήσουν οι νέοι τα εφόδια για την αυριανή είσοδό τους στον κόσμο των επιχειρήσεων, είτε ως επιχειρηματίες είτε ως εργαζόμενοι σ' αυτές.

Οι τράπεζες αναλαμβάνουν τη χρηματοδότηση αυτών των προγραμμάτων, καθώς και τη στελέχωσή τους με εθελοντές εργαζόμενούς τους.

Οι μαθητές δε μαθαίνουν την πραγματικότητα

Πίσω από το δέντρο όμως κρύβεται ένα ολόκληρο δάσος, το δάσος του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής που δεν πρέπει να αμφισβητείται από αυτούς που παράγουν τον πλούτο, αλλά δεν τον καρπώνονται. Αυτή είναι και η ουσία της παρέμβασης των τραπεζών. Είναι παρέμβαση που έχει καθαρή στόχευση τη διαμόρφωση συνειδήσεων στην αυριανή βάρδια της εργατικής τάξης, ότι ο καπιταλισμός, η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, η ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής και η ατομική ιδιοποίηση του κοινωνικά παραγόμενου πλούτου είναι κάτι δοσμένο και δεν πρέπει να αμφισβητείται.
Αλήθεια, θα ενημερωθούν οι μαθητές «στην εξοικείωσή τους με το χρηματοπιστωτικό σύστημα» ότι η τράπεζα με οποιαδήποτε μορφή της είναι βασικός μοχλός για την κερδοφορία του κεφαλαίου στο καπιταλιστικό σύστημα, άρα και αντικειμενικά παίζει ρόλο στην εκμετάλλευση της εργατικής τάξης;
Αλήθεια, θα ενημερωθούν οι μαθητές «στην πετυχημένη λειτουργία της τράπεζας» ότι κύριος στόχος μιας τράπεζας είναι η κερδοφορία της και ένα μέσο για να επιτευχθεί αυτό είναι και η κατάσχεση σπιτιών σε όσους δεν μπορούν να ανταποκριθούν στα δάνειά τους, όπως οι γονείς χιλιάδων μαθητών σήμερα;
Αλήθεια, θα ενημερωθούν οι μαθητές «για τις ευκαιρίες σταδιοδρομίας στον τραπεζικό τομέα» ότι σήμερα, μετά από τις μειώσεις μισθών των τραπεζοϋπαλλήλων και τις χιλιάδες εθελούσιες για να μειωθεί το εργασιακό κόστος των τραπεζών, μορφή εργασίας που επεκτείνεται και στις τράπεζες είναι η ενοικιαζόμενη εργασία χωρίς τα συγκροτημένα δικαιώματα που ορίζουν οι Κλαδικές και Επιχειρησιακές Συμβάσεις στις τράπεζες, διαμορφώνοντας νέους εργαζόμενους που κάνουν τη δουλειά του τραπεζοϋπαλλήλου με το μισό μισθό;

Τι θέλουν να πετύχουν με αυτά τα προγράμματα

Μέσα από τέτοιες παρεμβάσεις, τα μονοπώλια στοχεύουν να αποκτήσει ο νέος μια στρεβλή αντίληψη για την πραγματικότητα, την «αλήθεια» του κεφαλαίου, και παράλληλα να εξοικειωθεί με τα ιδεολογήματα που σπέρνει στις νεανικές συνειδήσεις η αστική τάξη. Αλήθεια για τους κεφαλαιοκράτες είναι η διαιώνιση της αύξησης της κερδοφορίας τους και η μη αμφισβήτηση της εξουσίας τους. Γι' αυτό προσπαθούν να διαμορφώνουν συνείδηση στους νέους ανθρώπους ότι στον καπιταλισμό μπορείς να «πετύχεις, να πλουτίσεις» αν είσαι ανταγωνιστικός, εργασιακά ευέλικτος, έξυπνος και πρωτότυπος, αν μπορείς να «είσαι πάντα πιο πάνω από τους άλλους». Διαμορφώνονται έτσι αυταπάτες σε παιδιά της εργατικής τάξης, ότι μπορώ δήθεν να ξεφύγω από την τάξη μου, μπορώ να ζήσω καλύτερα από τους γονείς μου. Το βασικό είναι ότι γαλουχείται η αυριανή βάρδια της εργατικής τάξης στη μη αμφισβήτηση της εξουσίας των μονοπωλίων.
Οταν μια τράπεζα αναλαμβάνει να «μορφώσει» τους αυριανούς «επιχειρηματίες ή εργαζόμενους στις επιχειρήσεις», δε στοχεύει απλά σε πελατεία, αλλά παρεμβαίνει κατευθείαν στη συνείδηση με στόχο την αποδοχή από την εργατική τάξη και τα παιδιά της ότι οι εκμεταλλευόμενοι δεν πρέπει να σηκώσουν κεφάλι.

Σημαντικός ο ρόλος των εκπαιδευτικών

Σε τέτοιες παρεμβάσεις είναι σημαντικό να επισημαίνεται και ο ρόλος του εκπαιδευτικού, αλλά και της παρέμβασης τους αστικού κράτους που έχει θεσμοθετήσει τη νομιμοποίηση τέτοιων παρεμβάσεων, π.χ., μέσα από την «ευέλικτη ζώνη» στο πρόγραμμα των μαθημάτων. Οι δράσεις αυτές πρέπει να συναντούν την αντίδραση των εκπαιδευτικών, των συλλόγων γονέων, αλλά και του ίδιου του μαθητικού κινήματος, δεν είναι υπόθεση μόνο του εργατικού κινήματος.
Εκτός από την «αλήθεια» που προβάλλει ως μονόδρομο το κεφάλαιο και την προσπάθειά του να χειραγωγεί την εργατική τάξη μέσα από τη γνώση που της παρέχει, υπάρχει και η αντικειμενική πραγματικότητα. Η πραγματικότητα σήμερα είναι ότι υπάρχουν οι αντικειμενικές συνθήκες για να καλυφθούν οι διευρυμένες λαϊκές ανάγκες, αλλά αυτό δεν πραγματοποιείται, γιατί την εξουσία την κατέχει η αστική τάξη η οποία ιδιοποιείται τον κοινωνικά παραγόμενο πλούτο.
Με βάση αυτήν την αλήθεια, πρέπει και οι ριζοσπάστες εκπαιδευτικοί, οι εκπαιδευτικοί που αντιλαμβάνονται το ρόλο τους στην αγωνιστική διαπαιδαγώγηση της νέας γενιάς, να οργανώσουν με μέθοδο και επιστημονικότητα την αντίπαλη πρόταση μέσα στη σχολική τάξη, μέσα στο σύλλογο διδασκόντων, με αποφάσεις άρνησης να εισχωρήσουν οι τράπεζες στο πρόγραμμα σπουδών των σχολείων.
Αυτή η προοπτική εντάσσεται αντικειμενικά στην οργάνωση της πάλης, την ιδεολογική και πολιτική αντιπαράθεση με τους θεσμούς του αστικού κράτους, τη συσπείρωση νέων δυνάμεων, που πρέπει να κατευθύνεται στην αμφισβήτηση της εξουσίας του κεφαλαίου.
Να αναδεικνύεται η πάλη για έναν άλλο δρόμο οργάνωσης της οικονομίας και της κοινωνίας, έξω από τα δεσμά της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, με κοινωνικοποιημένα τα συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής, με κεντρικό σχεδιασμό στην παραγωγή και την κατανομή του παραγόμενου πλούτου, δηλαδή ένα δρόμο που ικανοποιεί τις λαϊκές ανάγκες. Ετσι η φτώχεια, η ανεργία, η αμάθεια, η σχολική διαρροή, η υποκουλτούρα, τα ναρκωτικά δε θα φαίνονται ως αναγκαίο κακό που πρέπει οι νέες γενιές να μάθουν να ζουν με αυτά, αλλά θα αναδεικνύονται ως σύμφυτα χαρακτηριστικά του καπιταλισμού, ζητήματα στα οποία απαντά και λύνει ο σοσιαλιστικός - κομμουνιστικός τρόπος οργάνωσης της οικονομίας και της κοινωνίας.

Παναγιώτης ΚΑΤΗΦΕΣ