Η ανάκαμψη είναι κεντρικό κοινό στοιχείο του
προγράμματος της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ. Ανταγωνίζονται βέβαια, ο καθένας
λέει ότι μπορεί να την εγγυηθεί καλύτερα, αν εφαρμοστεί το δικό του
μείγμα διαχείρισης, κύρια σε ό,τι αφορά τα δημοσιονομικά και τη
διευθέτηση του χρέους. Για παράδειγμα, η ΝΔ λέει ότι η δημοσιονομική
πειθαρχία και τα πρωτογενή πλεονάσματα που πέτυχε με τις περικοπές και
τη λιτότητα των προηγούμενων χρόνων, σε συνδυασμό με μια καλή συμφωνία
για παράταση στην αποπληρωμή του χρέους, είναι όρος ικανός για να
εξασφαλίσει τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης. Από την άλλη, ο ΣΥΡΙΖΑ
ζητάει κούρεμα μέρους του χρέους και σύνδεση των όρων αποπληρωμής του με
τους ρυθμούς ανάπτυξης, προκειμένου να περισσέψει χρήμα που θα
διοχετευθεί στην «πραγματική οικονομία», δηλαδή το κεφάλαιο. Για τον
ίδιο λόγο, ζητάει να εξαιρεθούν οι δημόσιες επενδύσεις από τον
υπολογισμό των κρατικών ελλειμμάτων. Μπορεί τα δυο κόμματα να διαφέρουν
μεταξύ τους στο μείγμα της πολιτικής που λένε ότι θα εφαρμόσουν για να
υποβοηθήσουν την ανάπτυξη, συμφωνούν όμως στο κύριο: Οτι το χρήμα που
αναζητούν από τα κρατικά ταμεία και τη διευθέτηση του χρέους θα
μετατραπεί κατά κύριο λόγο σε επιδοτήσεις και προνόμια για το κεφάλαιο.
Συμπληρωματικά
σ' αυτά, ο ΣΥΡΙΖΑ υπόσχεται μείωση των φόρων και κατάργηση της Πράξης
του Υπουργικού Συμβουλίου για προσδιορισμό του κατώτατου μισθού στα 580
ευρώ, παρουσιάζοντάς τα μάλιστα ως μέτρα που θα τονώσουν τη ζήτηση και
έτσι θα ενισχυθεί η ανάκαμψη και έτσι θα ξεκινήσει η οικονομία! Αυτά
όμως σε καμιά περίπτωση δε σημαίνουν αποκατάσταση των απωλειών. Κατ'
αρχήν, γιατί οι απώλειες είναι πολύ μεγάλες, σήμερα ο κατώτατος μισθός
είναι κατά 22% και 32% μειωμένος σε σχέση με το 2012. Δεύτερον, γιατί η
γενικόλογη υπόσχεση για μείωση των φόρων «για να πάρει ανάσα η αγορά»,
που υποσχόταν και η ΝΔ πριν γίνει κυβέρνηση με το ΠΑΣΟΚ, είναι αέρας
κοπανιστός, με δεδομένες τις φοροαπαλλαγές που προσφέρονται στο
κεφάλαιο. Προφανώς, κάποιος άλλος θα πρέπει να πληρώνει, δηλαδή οι
εργαζόμενοι και τα άλλα λαϊκά στρώματα. Ομως, το κυριότερο είναι ότι,
ανεξάρτητα εάν ακόμα αυτές οι υποσχέσεις υλοποιηθούν ή όχι, αποτελούν
σταγόνα στον ωκεανό των αντιλαϊκών δεσμεύσεων του ΣΥΡΙΖΑ για πολύμορφη
ενίσχυση του κεφαλαίου, του αντεργατικού - αντιλαϊκού πλαισίου που θα
είναι εδώ και θα ενισχυθεί. Γιατί η διατήρηση και ενίσχυσή του αποτελούν
προαπαιτούμενα για την ανάκαμψη των κερδών των μεγάλων επιχειρηματικών
ομίλων.
Ας πάρουμε το παράδειγμα
του τουρισμού. Ολοι ομολογούν ότι η φετινή χρονιά ήταν μακράν η
καλύτερη σε ό,τι αφορά τις αφίξεις από το εξωτερικό και απέφερε υψηλούς
τζίρους και κερδοφορία στους επιχειρηματικούς ομίλους. Τι καλό είδαν
όμως οι εργαζόμενοι από την κερδοφόρα πορεία των ομίλων του κλάδου;
Τίποτα καλό δεν είδαν. Αντίθετα, οι μισθοί μειώθηκαν και παραμένουν
καθηλωμένοι με τη συναίνεση και της συνδικαλιστικής πλειοψηφίας. Οι
ελαστικές μορφές απασχόλησης κάνουν θραύση, το ίδιο και η απλήρωτη
δουλειά. Οι παλιότεροι και «ακριβότεροι» εργαζόμενοι αντικαθίστανται από
«πρακτικάριους», που γίνονται αντικείμενο βαθιάς εκμετάλλευσης στις
μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες και τις άλλες επιχειρήσεις. Το ίδιο και
στον κλάδο των τηλεπικοινωνιών και της πληροφορικής, όπου βρίσκουν
καταφύγιο χιλιάδες νέοι για να βγάλουν ένα μεροκάματο. Ωστόσο, ο κλάδος
είναι φυτώριο για τη διεύρυνση των ελαστικών μορφών απασχόλησης, οι
μισθοί είναι πολύ μικροί, η εντατικοποίηση σαρώνει, όπως και η διαρκής
ανακύκλωση του προσωπικού.
Μια
ακόμα πλευρά: Αν η ανάκαμψη συνοδευόταν από ανάλογη διεύρυνση των
δικαιωμάτων των εργαζόμενων, τότε την περίοδο που στην Ελλάδα η
οικονομία κατέγραφε «τρελούς» ρυθμούς ανάπτυξης, αντίστοιχη θα έπρεπε να
είναι η πορεία και για τα εργατικά εισοδήματα, τα ασφαλιστικά και
εργασιακά δικαιώματα. Ομως, στην Ελλάδα, η περίοδος εκείνη (αρχές - μέσα
δεκαετίας '90) συνδέθηκε με την πρώτη φάση της σκληρής επίθεσης στην
εργατική τάξη και τα άλλα λαϊκά στρώματα, στη διάρκεια της οποίας μπήκαν
οι βάσεις για τις μετέπειτα σαρωτικές ανατροπές. Μετά το 1990
ψηφίστηκαν οι βασικοί νόμοι για την ανατροπή των ασφαλιστικών
δικαιωμάτων (νόμοι Σιούφα - Σουφλιά), οι «αυξήσεις» στους μισθούς που
υπέγραφε η ΓΣΕΕ με τους εργοδότες ήταν της τάξης των 0,66 - 0,77 ευρώ
μεικτά και πάει λέγοντας. Το κράτος ισχυροποιήθηκε απέναντι στο λαό,
συγκροτήθηκαν νέοι εθνικοί και ευρωπαϊκοί μηχανισμοί καταστολής και
ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων. Ο πλούτος που σφετερίζονταν και τότε τα
μονοπώλια ήταν πολλαπλάσιος των μισθών και των δικαιωμάτων που
απολάμβανε η εργατική λαϊκή οικογένεια, πολύ περισσότερο αν συγκριθεί με
τις δυνατότητες που υπήρχαν (και υπάρχουν) για λαϊκή ευημερία, εξαιτίας
της προόδου στην τεχνολογία και την επιστήμη.
Η
αποκατάσταση απωλειών προϋποθέτει λοιπόν τη σύγκρουση με όλο το
αντεργατικό - αντιλαϊκό πλαίσιο του κεφαλαίου και της ΕΕ και σίγουρα δε
«χωρά» στις διαπραγματεύσεις που υπόσχεται πως θα κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ εντός
του θεσμικού πλαισίου της ΕΕ, ούτε στις δεσμεύσεις του υπέρ του
κεφαλαίου στο περίφημο «Πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης».
